Chrośnica jest bez wątpienia jedną z najładniejszych miejscowości w okolicy. Malowniczo położona pomiędzy jednymi z najwyższych kulminacji Gór Kaczawskich - Łysej Góry i Okola jest idealnym miejsce dla wszystkich szukających odpoczynku. Rozsiane wzdłuż Chrośnickiego Potoku zabudowania wioski to przede wszystkim typowe domy sudeckie niemal wcinające się w zbocza otaczających gór. To właśnie tutaj swoje miejsce na ziemi znaleźli ludzie, którzy w całym regionie poprzez własne dzieła sławią Chrośnicę. Sama osada historycznie sięga XIII wieku.

Schowana w górach stanowiła przez wiele lat azyl dla wielu uciekinierów, którzy w wyniku prześladowań religijnych musieli opuścić swoje domostwa i uciekać w trudno dostępne rejony. Tam w zaciszu sprawowali swoje obrządki, a śladami ich pobytu do dnia dzisiejszego są nazwy grup skalnych w okolicy np. Kazalnica czy Czarcia Ambona. Widziany już z daleka hełm wieży kościoła to główny wyróżnik w panoramie okolicy i najważniejszy punkt spotkań mieszkańców. To właśnie przy tutejszym kościele znajduje się największe skupisko krzyży pojednania w okolicy. W kościelnym murze i jego otoczeniu oraz na kościele znajduje się ich aż pięć. Trudno w to uwierzyć, że w tak małej i wydawać by się mogło od zawsze spokojnej miejscowości, doszło do tylu tajemniczych wydarzeń. Na pewno trzeba się tu wybrać i samemu sprawdzić czy coś zostało z zaklętych w kamienne krzyże mrocznych dziejów starej Chrośnicy.
opracował Marcin Papaj

Jeżów Sudecki należy do najstarszych osad w okolicy Jeleniej Góry. Być może jakiś związek z powstaniem osady miały poszukiwania złota w okolicy, ale udokumentowane wiadomości o tym pochodzą dopiero z XV wieku. Jeżów Sudecki był dość nietypową wsią, i to nie tylko ze względu na górniczą przeszłość. W 1498 roku wymieniono w Jeżowie Sudeckim kopalnię złota, natomiast w 1515 roku w samej wsi zbudowano płuczkarnię złota. Przez cały XVI wiek prowadzono wydobycie złota i srebra z różnym natężeniem i z różnymi wynikami. Koniec XVIII i początek XIX wieku był

burzliwy i zaznaczył się wystąpieniem chłopów. Do największych zamieszek doszło w 1803-04 roku, gdy miejscowi chłopi zbuntowali się przeciwko wymiarowi pańszczyzny. W II połowie XIX wieku wieś stała się dość popularną wsią turystyczną i letniskową. W 1889 roku powstała tu sekcja turystyczna, wspólna ze Strupicami. W 1906 roku przez wieś przeprowadzono linię kolejową z Jeleniej Góry do Lwówka Śląskiego w dole wsi powstała mała stacja kolejowa. Przed II wojną światową we wsi istniała muzealna izba tkacka, w której odbywały się kiermasze z tańcami. Europejska sławę Jeżów Sudecki zyskał po 1924 roku, gdy we wsi i na Szybowisku założono drugą w Niemczech, a tym samym i na świecie, Szkołę Szybowcową. Równocześnie swoją działalność otworzyły zakłady budowy szybowców, które istnieją w tym miejscu do dnia dzisiejszego.
opracował Marcin Papaj

Jest takie miejsce na ziemi, gdzie czas płynie tak wolno jak wolno płynie leżąca w samym sercu Gór Kaczawskich Chrośnicki Potok (Lipka). To właśnie na brzegach tej małej rzeczki „przycupnęła” już w początkach średniowiecza Czernica. Ta urokliwa miejscowość należy do najstarszych wsi Gór Kaczawskich. Pierwsze informacje dotyczące osady pochodzą z dokumentu fundacyjnego kościoła św. Michała Archanioła z 1273 roku. Gotycki kościół stoi w Czernicy do dnia dzisiejszego i stanowi jedną z ważniejszych atrakcji w regionie. Przez długie lata miejscowość była

w posiadaniu najznamienitszych rodów szlacheckich, co zaowocowało kilkoma ważnymi obiektami w wiosce. Najważniejszym jest eklektyczny pałac – obecnie własność prywatna – pamiętający jeszcze czasu renesansu. W 1552 roku urodził się w nim jeden z największych przedstawicieli rodu Schaffgotschów - Christoph, do którego należała większość Kotliny Jeleniogórskiej, Karkonoszy i Gór Izerskich. Tuż przy pałacu znajduje się kościół parafialny, a naprzeciwko niego ostatni ślad po dawnym kościele ewangelickim – dzwonnica. W murze kościelnym znajduje się jeden z czterech krzyży pojednania w Czernicy. Podobno ustawiono go na pamiątkę bratobójczego pojedynku. Jedyny w swoim rodzaju kamienny krzyż z rytem pistoletu (bandolet z zamkiem kołowo - krzosowym z XVII wieku) odnajdziemy w dolnej części wsi w pobliżu drogi do Nielestna.
opracował Marcin Papaj

Płoszczyna jest niewątpliwie starą osada, ale nigdy nie odgrywała istotniejszej roli w dziejach regionu. Od dawna istniało tu osadnictwo, o czym świadczy zachowane grodzisko pod Przełęczą Chrośnicką. Pierwsza wzmianka z 1305 roku mówi już o wsi i wydobyciu złota w jej okolicy. Przypuszcza się, że chodzi tu o roboty prowadzone na Stromcu. Wydobycie rozpoczęto prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku, a zakończono chyba w pierwszej połowie XIV wieku. Szczytowy rozwój wsi miał miejsce w pierwszej połowie XIX wieku, potem nasilił się stopniowy, znaczny spadek liczby ludności.

Po upadku tkactwa chałupniczego wieś znacznie wyludniła się, a nie rozwinął się tu żaden przemysł ani inne rzemiosło, które mogło stać się źródłem utrzymania ludności. Po 1945 roku Płoszczyna zachowała rolniczy charakter.
opracował Marcin Papaj

W dawnych czasach Dziwiszów słynął z wydobycia złota. Do dnia dzisiejszego świadczą o tym liczne ślady górnicze z minionych epok w postaci jam i zagłębień, które możemy odnaleźć w najbliższej okolicy. Nawet przepływający przez wieś potok nosi nazwę Złotucha. Pierwsze potwierdzone informacje o górnikach szukających w tym rejonie złota pochodzą z XIV wieku. W księgach kościelnych pojawia się wówczas informacja dotycząca fundacji kościoła św. Wawrzyńca – patrona m.in. górników i poszukiwaczy minerałów. W czasach nowożytnych wydobycie złota przestało

być opłacane i zaprzestano jego pozyskiwania. Dalszy rozwój Dziwiszów zawdzięcza położeniu przy głównym szlaku handlowym pomiędzy Jelenią Górą a Legnicą oraz pracom górniczym przy wydobywaniu rud żelaza, ołowiu i miedzi. Dzisiaj wioska stanowi popularny cel wycieczek mieszkańców pobliskiej Jeleniej Góry. Szczególnymi względami cieszy się wzniesienie Łysa Góra, z której przy dobrej pogodzie rozpościera się jedna z ładniejszych panoram na całe pasmo Karkonoszy, Rudaw Janowickich oraz Pogórza Kaczawskiego. Zimą na Łysą Górę ściągają amatorzy białego szaleństwa by na bardzo dobrze przygotowanych stokach szusować po zboczach góry.
opracował Marcin Papaj

W dokumentach po raz pierwszy Siedlęcin pojawił się w 1305 roku, wymieniony w księdze czynszowej biskupstwa wrocławskiego, jako wieś posiadająca kościół i to dość bogato uposażony w ziemie. Była to wieś rycerska, o czym świadczy zachowana siedziba właściciela. Przypuszczano, że mógł to być sam książę Henryk I Jaworski lub jeden z dostojników jego dworu. W 1521 roku jako właścicieli wieży wymieniano ród Schaffgotschów. Dalsze dzieje wsi są dość niejasne. Wiadomo, że ucierpiała podczas wojny 30-letniej, m. in. podczas przemarszu lisowczyków w listopadzie 1622 roku.

W dobrach hrabstwa Schaffgotschów wieś pozostawała w latach 1732-1945. W 1742 roku zbudowano we wsi drewniany ewangelicki dom modlitewny. Już w pierwszej połowie XIX wieku Siedlęcin bywał celem wędrówek turystów i mieszkańców Jeleniej Góry. W drugiej połowie docierano tu często powozami lub pieszo przez Gapy. Większą popularność wśród turystów Siedlęcin uzyskał po przeprowadzeniu w 1906 roku linii kolejowej z Jeleniej Góry do Lwówka Śląskiego i zbudowaniu tu stacji, a potem po utworzeniu w latach 20-tych jezior zaporowych na Bobrze i zbudowaniu trasy turystycznej z Jeleniej Góry wzdłuż rzeki, wreszcie po wzniesieniu „Perły Zachodu”.
opracował Marcin Papaj

Janówek, w przeciwieństwie do sąsiednich wsi, nie ma dobrze opracowanych dziejów. Powodem może być fakt, że leżąc pomiędzy trzema bardzo starymi wsiami, sam pozostał małą osadą, w której nie było kościoła, a więc nie pojawił się w kronikach.  Wieś wcześnie stała się silnym ośrodkiem reformacji, bowiem pierwszy odnotowany fakt w jej dziejach odnosi się do buntu chłopów, który wybuchł tu w latach 1588-89 i objął też okoliczne wsie. Trudne warunki naturalne powodowały, że większość mieszkańców musiała szukać środków do życia poza rolnictwem.

Była to, więc dość uprzemysłowiona, chociaż niewielka osada. Często zmieniali się właściciele Janówka. Pomimo ładnego położenia wieś nie przekształciła się w letnisko i nie budziła większego zainteresowania turystów. Podobnie wyglądała sytuacja po 1945 roku, spadła tylko nieco liczba mieszkańców, ale od lat jest ustabilizowana.
opracował Marcin Papaj

Malownicza wieś położona w pięknym zakątku na prawym brzegu Bobru w głębokiej dolinie wspinającej się pomiędzy wysokimi skałami na północ i górą Cichoń, na południe opadającej stromo ku rzece przeciętej u jej wylotu zaporą jeziora wrzeszczyńskiego. Dawniej przez wieś przechodziła lokalna szosa z Siedlęcina do Barcinka, ale po zniszczeniu mostu po 1945 roku dojazd jest możliwy tylko od strony Siedlęcina, ponieważ korona zapory nie jest przejezdna. Zabudowania Wrzeszczyna są rozciągnięte wzdłuż drogi i leżą na wysokości 200- 300 metrów.

Cała wieś liczy około 20 domów. Wrzeszczyn leży na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru. W dolnej części miejscowości znajduje się powstała w latach 1926 – 1927 elektrownia wodna, w której jako pierwszej na śląsku zamontowano turbiny systemu Kaplana. Z zapory bardzo ładny widok na przełom Bobru i Jezioro Wrzeszczyńskie. W roku 1962 we Wrzeszczynie kręcony był film Zerwany Most w reżyserii Jerzego Passendorfera z Tadeuszem Łomnickim w roli głównej.
opracował Marcin Papaj