Ułatwienia dostępu

Slide background
Slide background
Slide background
Slide background
Slide background
Slide background
Slide background
Slide background
Slide background

Broszura wydana z okazji 100 -lecie szybownictwa Jeżów Sudecki – Gerunau.

Od wieków ludzi pasjonowało lotnictwo i przez pierwsze tysiąclecia podpatrywanie przyrody i jej poznawanie pozwoliło na tworzenie projektów konstrukcji modeli, które mogłyby wzbić się swobodnie w powietrze. Kolejnym wyzwaniem był pomysł, by machina latająca była
sterowana przez pilota. Rozwój techniki i lotnictwa w czasie I wojny światowej spowodował, że latanie samolotami było możliwe dla coraz większej liczby pilotów. Ponad 100 lat temu pasjonaci i entuzjaści przestworzy spotkali się w Jeleniej Górze i postanowili założyć w Grunau, obecnie Jeżów Sudecki, szkołę latania. Aby latać, konieczne było posiadanie szybowców i to spowodowało, że znaleźli tu zatrudnienie konstruktorzy, rzemieślnicy oraz instruktorzy latania. Tak zaczęło się tworzenie Zakładu Szybowcowego, Szkoły Szybowcowej, a na ówczesnej Górze Szubienicznej – dziś Góra Szybowcowa (Szybowisko) – powstaje ośrodek szkolenia szybowcowego. Przez 100 lat wyszkoliły się tu dziesiątki tysięcy szybowników, wyprodukowano tysiące szybowców, a sława Grunau – Jeżowa Sudeckiego obiegła cały glob, zaś historia drugiej na świecie szkoły szybowcowej jest ciągle żywa. Dzisiaj oderwanie się od ziemi na sprzęcie latającym – od najprostszego „skrzydła” po rakiety kosmiczne – nie stanowi problemu, ani nie jest żadną sensacją; ale podtrzymywanie tradycji i jej upamiętnienie w Jeżowie Sudeckim staje się wyzwaniem. Ten trud podjęła – jak 100 lat temu – grupa entuzjastów– zapaleńców, którzy utworzyli koło, a następnie klub i stowarzyszenie Euroregionalne Centrum Modelarskie w Jeżowie Sudeckim. Znaleźli siedzibę w historycznym budynku Szkoły Szybowcowej, gdzie mają modelarnię oraz opiekują się Izbą Tradycji Lotniczych. Zaangażowanie członków stowarzyszenia oraz zachęcanie dzieci i młodzieży do uczestnictwa w zajęciach modelarni, w zawodach i pokazach modelarskich pozwala patrzeć spokojnie na kolejne lata, a może i 100 lat rozwoju i kultywowania tradycji szybowcowych w Jeżowie Sudeckim – Grunau. Pobierz PDF

Jeżów Sudecki

Jaką nazwę w dziejach historii nosiła wieś Jeżów Sudecki ?
Chcemy mieszkańcom gminy przybliżyć znaną i mniej znaną historię miejscowości.
1299 - Gronow
1303 - Grunow
1321 - Grunowe
1651 - Grunaw
1765 - Grunau
1786 - Alt-,Neu-Grunau
1908 - Grunau bei Hirschberg
1945 - Grunów, Gronów, Gronowice, 
a od 1946 roku Jeżów Sudecki
Jeżów Sudecki należy do najstarszych osad w okolicy Jeleniej Góry. W niektórych opracowaniach można znaleźć nawet nie uzasadnione stwierdzenie, że jest najstarszą wsią w Kotlinie Jeleniogórskiej. Powstał zapewne najpóźniej ok. połowy XIII wieku. Być może jakiś związek z powstaniem osady miały poszukiwania złota w okolicy, ale udokumentowane wiadomości o tym pochodzą dopiero z XV wieku. Jeżów Sudecki był dość nietypową wsią,

Janówek

1677 - Iohnsdorff
1687 - Ionsdorff
1786 - Johnsdorf
1945 - Janów
1947 - Janówek
Janówek, w przeciwieństwie do sąsiednich wsi, nie ma dobrze opracowanych dziejów. Nie wiadomo nawet, kiedy powstał. Powodem może być fakt, że leżąc pomiędzy trzema bardzo starymi wsiami, sam pozostał małą osadą, w której nie było kościoła, a więc nie pojawił się w kronikach. A nawet, gdy są jakieś wzmianki, nie wiadomo, czy dotyczą akurat Janówka, bowiem prawie w każdym powiecie była wieś o identycznej nazwie niemieckiej. Nie ma nawet zgodności, co do tego, w której parafii leżał. Wydaje się, że początkowo należał do Chrośnicy, potem okresowo do Rząśnika. Wieś wcześnie stała się silnym ośrodkiem reformacji, bowiem pierwszy odnotowany fakt w jej dziejach odnosi się do buntu chłopów, który wybuchł tu w latach 1588-89 i objął też okoliczne wsie. Został wywołany przez wedrownych kaznodziejów ewangelickich,którzy w wielu miejscowościach na Śląsku podburzali chłopów przeciwko panującym porządkom społecznym. Bunt ten został szybko stłumiony. W okresie wojny 30-letniej i po niej wieś należała do parafii w Rząśniku, który pozostawał własnością hrabiego Johanna Friedricha von Nimptscha, nie jest natomiast pewne, czy Janówek był wtedy także jego posiadłością. Pewniejsze informacje o Janówku pochodzą dopiero z początku XVIII wieku. W 1726 roku z majątku ziemskiego płacono 211 talarów podatków, a chłopi płacili 535 talarów. Była to, więc niezbyt duża posiadłość. W 1765 roku właścicielem wsi był FR. Kahlin. Wartość jego majątku szacowano na2.255 talarów i jakaś osobną część wsi na 903 talary. We wsi mieszkało 12 kmieci, 12 zagrodników i 50 chałupników, w tym 13 rzemieślników, głownie tkacze lub prządki. W 1786 roku Janówek wchodził w obręb dużych posiadłości hrabiego von Schweiniza, który miał większość okolicznych wsi. Były tu 2 młyny wodne, a mieszkało 13 kmieci, 39 zagrodników i 13 chałupników. Wieś nieco rozwinęła się dopiero w XIX wieku. W 1825 roku należała do Christiana Friedricha Helda. Było tu 66 domów i szkoła ewangelicka, którą obsługiwał nauczyciel z Rząśnika. Ponadto wymieniano folwark, tartak, olejarnię, 2 młyny wodne, a wśród mieszkańców było 3 tkaczy chałupników. Charakterystyczne było to, że wszyscy mieszkańcy byli ewangelikami. W 1840 roku wieś stanowiła własność płk Hoffmana i Amelie Henriette z domu Held, która była wdową po sołtysie, bowiem istniało tu dziedziczne sołectwo, odkupione od dominium w Bystrzycy. We wsi było 67 domów, szkoła ewangelicka, folwark, 2 młyny wodne o 4 kołach, olejarnia, tartak, browar i 2 gorzelnie (zapewne jedna w folwarku, a druga w sołectwie), 11 warsztatów tkackich i 2 szynki, a wśród mieszkańców było 4 handlarzy i 11 różnych rzemieślników. Trudne warunki naturalne powodowały, że większość mieszkańców musiała szukać środków do życia poza rolnictwem. Była to, więc dość uprzemysłowiona, chociaż niewielka osada. Często zmieniali się właściciele Janówka. W 1870 roku Janówek należał do por. Müllera, obejmując 334 morgi gruntu i przynosząc 332 talary rocznego dochodu. Pomimo ładnego położenia wieś nie przekształciła się w letnisko i nie budziła większego zainteresowania turystów. Podobnie wyglądała sytuacja po 1945 roku, spadła tylko nieco liczba mieszkańców, ale od lat jest ustabilizowana.

Chrośnica

1305 - Ludwigsdorf
1667 - Luschdorf
1726 - Ludwigsdorff
1765 - Ludewigsdorf
1776 - Ludwigsdorf
1840 - Lutschdorf, Ludwigsdorf,
1945 - Ludwików
1946 - Chrośnica
Dzieje Chrośnicy nie są dobrze rozpoznane. Leżąca głęboko w górach wieś pozostawała wyraźnie na uboczu wydarzeń, nie prowadziła przez nią żadna ważna droga, a dodatkowo miejscowość znajdowała się na peryferiach posiadłości i powiatu. Nie wiadomo nawet, kiedy powstała tu pierwsza osada, ale biorąc pod uwagę wiek sąsiednich osad i rolę Okola dla okolicy mogło to mieć miejsce bardzo dawno. Według niezbyt pewnych przekazów Chrośnica była wzmiankowana w dokumentach już w 1217 roku, ale budzi to wątpliwości. Wsi o identycznej nazwie niemieckiej było w pobliżu więcej (Chmielno, Chromiec) i nie zawsze wiadomo, do której odnoszą się wzmianki.

Płoszczyna

1305 - Seiffen, Flachensiphen, Flachenseiffen
1726 - Flachen Seiffen
1765 - Flachenseiffen
1945 - Biały Potok
1947 - Płoszczyna
Płoszczyna jest niewątpliwie starą osada, ale nigdy nie odgrywała istotniejszej roli w dziejach regionu. Od dawna istniało tu osadnictwo, o czym świadczy zachowane grodzisko pod Przełęczą Chrośnicką, datowane na okres średniowiecza. Początek wsi należy wiązać z górnictwem złota, zresztą dawna nazwa z członem ,,seiffen” świadczy o tym jednoznacznie. Pierwsza wzmianka z 1305 roku mówi już o wsi i wydobyciu złota w jej okolicy. Przypuszcza się, ze chodzi tu o roboty prowadzone na Stromcu. Wydobycie rozpoczęto prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku, a zakończono chyba w pierwszej połowie XIV wieku. Nigdy nie osiągnęło ono dużej skali i nie było zbyt opłacalne. O dalszych dziejach Płoszczyny niewiele wiadomo. Była to niewielka wieś, zawsze stanowiąca część dóbr z siedzibą w Czernicy Górnej, należąca do jej kolejnych posiadaczy.

Czernica

Czernica należy do najstarszych wsi Gór Kaczawskich, była też jedną z największych posiadłości rycerskich.
Powstała prawdopodobnie w II połowie XIII wieku, bowiem na ten okres datowane są najstarsze fragmenty kościoła, zachowała się też wzmianka, że w 1273 rok wieś lokowano. Z około 1305 roku pochodzi informacja o istnieniu kościoła, a w 1396 roku wymieniono proboszcza Srekowicza. W XV wieku w Czernicy i okolicy prowadzono poszukiwania złota i srebra, ale niewiele wiadomo o ich efektach. Apogeum poszukiwań przypadło na około 1470 rok, a więc mniej więcej w tym samym czasie co w pobliskim Jeżowie Sudeckim i Dziwiszowie. O możliwości występowania tu złota wspomniał też w swoim dziele Kasper Schwenckfeldt. Wieś leżała w kasztelanii wleńskiej, ale od początku stanowiła własność prywatną. Jej właściciele zmieniali się dość często, ale zawsze należeli do czołowych śląskich rodów.
W XIV wieku Czernica była własnością von Kittlitza, potem von Zedlitzów, a następnie von Schaffgotschów, którzy wznieśli tu w 1543 roku nawodny dwór obronny. Być może wykorzystali jakąś starszą budowlę,

Siedlęcin


1305 - Rudgersdorf
1369 - Rudigersdorff
1668 - Boberrohrsdorff
1687 - Bober Rohrsdorff
1786 - Bober-Rohrsdorf
1905 - Boberrohrsdorf
1945 - Borowice, Bobrowice, Sobięcin,
1946 - Siedlęcin
Siedlęcin pomimo że zachował jeden z najcenniejszych i najstarszych zabytków architektury świeckiej z okresu wczesnego gotyku, nie ma dobrze rozpoznanej historii. Nie wiadomo, kiedy powstał, kto go założył ani do kogo pierwotnie należał. Przyjmuje się, że powstał prawdopodobnie w końcu XIII wieku jako wieś lokacyjna, a jego zasadźcą mógł być niejaki Rudger, od którego imienia wziął nazwę. W dokumentach po raz pierwszy Siedlęcin pojawił się w 1305 roku, wymieniony w księdze czynszowej biskupstwa wrocławskiego, jako wieś posiadająca kościół i to dość bogato uposażony w ziemie. Była to wieś rycerska, o czym świadczy zachowana siedziba właściciela,

Dziwiszów

1255 - Berwisdorf
1300 - Berthwigisdorf
1319 - Berwigisdorf, Berwigisdorph
1398 - Berwigsdorff
1688 - Bernsdorf
1677 - Berbigsdorf, Berbisdorf
1726 - Berbsdorff
1786 - Bernsdorf
1816 - Nieder-Ober-Berbisdorf
1840 - Bernharsdorf, Nieder-, Ober-Berbisdorf
1945 - Babice, Berberysów, Dziewiążów, Dzieważów
1946 - Dziwiszów
Początki Dziwiszowa nie są znane zbyt dokładnie. Wieś powstała prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku, ponieważ w początku XIV wieku wymieniano już miejscowy kościół. Według zapisów w starych przewodnikach w kościele miał być kamień z wykutą datą 1250, ale budowlę datuje się na lata 1300-1350. Być może już wcześniej w okolicy wydobywano złoto, na pewno miało to miejsce w XV wieku. Świadczą o tym stare szybiki odnalezione przy szosie do Jeleniej Góry, z których pozyskiwano złoto aluwialne z doliny Złotuchy.

Wrzeszczyn

1305 - Urlici villa
1386 - Ulrichsdorff, Vlrichsdorff
1726 - Bibel Ullersdorf, Bober Ullersdorf, 1816 Ullersdorf-Bober
1825 - Boberrullersdorf
1945 - Wrzeszczyn
Jedna z najmodniejszych wsi w Kotlinie Jeleniogórskiej, położona w pięknym zakątku na prawym brzegu Bobru w głębokiej dolinie wspinającej się pomiędzy wysokimi skałami na północ i górą Cichoń, na południe opadającej stromo ku rzece przeciętej u jej wylotu zaporą jeziora wrzeszczyńskiego. Dawniej przez wieś przechodziła lokalna szosa z Siedlęcina do Barcinka, ale po zniszczeniu mostu po 1945 roku dojazd jest możliwy tylko od strony Siedlęcina, ponieważ korona zapory nie jest przejezdna. Zabudowania Wrzeszczyna leżą na wysokości 290- 300 metrów. Cała wieś liczy około 20 domów. Wieś otaczają użytki rolne, lasów jest mniej, porastają zbocza dolnych i górne grzbiety wzniesień. Wrzeszczyn leży na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru. Wrzeszczyn jest wsią rolniczą.